فرایند موضوعی است که ما ایرانیان کمتر به آن توجه کرده ایم ! در باب آزادی ، حمله ی آمریکا را تداعی آمدن آزادی به ایران میدانیم حال آنکه نهادینه شدن آزادی یک مسئله ی تفهیمی است و نه تحمیلی ! برای نمونه در ایالات متحده ی آمریکا که به نظر من   نمونه ی بارز عرض اندام آزادی های حقوقی و اجتماعی برای شهروندانش بشمار میرود ، ماحصل جنگهای داخلی خونبار شمالیها و جنوبیهاست (یکی برای نهادینه کردن آزادی و دیگری برای تداوم برده داری) چه بسا اگر آبراهام لینکن شکست خورده بود امروز در آن خطه شاهد جمهوری مسیحی بودیم!

در کشور خودمان پایندگی زبان فارسی در برابر یورش ویرانگر تازیان بیابانگرد ماحصل تلاشهای سترگ ملی بوده است که به جرات میتوانیم آنها را در قیام ۳۰ ساله فردوسی توسی خلاصه کنیم ! رخداد این رویدادهای بزرگ همگی ماحصل فرایندهایی پیچیده و طاقت فراسا بودند و نه تصمیمات یک شبه و جنون آسا ! پیش از فردوسی ، یعقوب لیث خواندن شعر عربی را در بارگاهش ممنوع کرد و بدینگونه به زبان فارسی اعتلاء بخشید و همو بود که دستور داد خداینامه را از هند بیاورند تا این خداینامه بعدها بدست فردوسی برسد و شاهنامه را بیافریند .

رضا ر

داروین صاحب نظریه تکامل